Czy możemy stwierdzić, że sposób w jaki wypowiadamy się, jakich słów używamy może mieć wpływ na nasze życie czy samopoczucie? Może! I to bardzo!
Nasze życie to nasza historia. Nasza opowieść, którą wypowiadamy każdego dnia. Prowadzimy narrację o ważnych sprawach w domu rodzinnym i określamy własny sposób opowiadania o nich.
Okazuje się, że właśnie sposób jakiego używamy może wpływać na szereg bardzo istotnych sfer naszego życia: poczucie sensu, samoocenę czy przekonanie o własnej skuteczności.
Wyniki przeprowadzonych badań na temat narracji spowodowały zwiększenie zainteresowania wpływem tworzenia historii w procesach terapeutycznych.
Badania te zainicjował a następnie kontynuował z modyfikacjami James Pennebaker. Eksperyment polegał na ekspresyjnym pisaniu, czyli spisywaniu przez uczestników znaczących zdarzeń ze swojego życia przez 15-30 min dziennie przez trzy kolejne dni. Okazało się, że tworzenie narracji ma dobroczynny wpływ na samopoczucie, stan psychiczny, fizyczny i społeczny badanych.
Wyniki eksperymentu Jamesa Pennebakera zadziwiły. Prosta metoda wpłynęła na polepszenie zdrowia.
Dla przypomnienia: James Pennebaker przeprowadził eksperyment, w którym uczestnicy przez trzy kolejne dni spisywali znaczące wydarzenia ze swojego życia poświęcając na tę czynność 15-30 min.
Pennebaker sprawdził czy ta metoda może mieć wpływ np. na zmniejszenie liczby wizyt u lekarza w stosunku do liczby wizyt sprzed eksperymentu (utrzymywanie się wyniku od dwóch miesięcy do roku).
Okazało się, że skutki ekspresyjnego pisania to dodatkowo:
- spadek ciśnienia krwi
- poprawa zdrowia i odporność organizmu
- szybsze uczenie się
- szybsze znalezienie pracy po okresie bezrobocia
- w dłuższym okresie, po zakończeniu opisywania bolesnych zdarzeń, zaobserwowano poprawę samopoczucia.
James Pennebaker prowadził badania dalej. A po nim następni..
Prowadząc dalsze badania James Pennebaker porównał sposób narracji – swobodne pisanie z wymienianiem jedynie „suchych” faktów.
Stwierdził, że u osób, które opisują swoją historię przez kolejne dni, ich opowieść staje się coraz bardziej ustrukturyzowana, tworzona jest coraz bardziej spójną opowieść.
Osoby te, po czterech tygodniach po eksperymencie, wykazywały większe zadowolenie z życia niż ci, którzy mieli wyliczyć wyłącznie fakty zdarzenia. Czyli można powiedzieć śmiało powiedzieć, że narracja w życiu człowieka odgrywa bardzo ważną rolę w aspektach psychologicznych i społecznych.
W psychologii możemy wyróżnić kategorie narracji.
W psychologii możemy wyróżnić kategorie narracji.
Pierwszą z nich jest definiowanie narracji jako formy zrozumienia rzeczywistości (de Barbaro Gdowska i Janusz, 2008). Historie są tu traktowane jak zdarzenia, a elementami historii są przytaczane fakty. W tym ujęciu osoba opowiadająca o następstwie zdarzeń konstruuje wypowiedzi w formie opowiadania.
Taki sposób przedstawienia narracji jest częstym obiektem badań psychologicznych, w których badający próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób człowiek buduje swoje opowieści wplatając wybrane epizody z życia. Można powiedzieć, że ten sposób narracji opiera się na schemacie poznawczym człowieka.
Drugi sposób rozumienia narracji to proste, codzienne omawianie spraw codziennych w grupie ludzi. Dziecko podczas kolejnych etapów rozwoju uczy się budowania historii i angażowania wysiłku do budowania opowieści spójnej samej w sobie, przeprowadzania dialogu z osobami bliskimi. To podejście znajduje się w centrum uwagi przede wszystkich badaczy z dziedziny psycholingwistyki.
Kolejne podejście bazuje na strategii w dziedzinie badań lingwistów i teoretyków literatury to symboliczne opowiadania, teksty literackie o zdarzeniach dotyczących twórców. Tu przedmiotem zainteresowania psychologów jest określenie roli narracji w życiu człowieka, jej struktury, sposobu definiowania struktury i umiejscowienia w okresach rozwojowych świadomości jej budowania. Badacze zastanawiają się nad wpływem umiejętności narracyjnych na procesy poznawcze, m.in. poziom zapamiętywania czy szybkość rozumienia.
